Sentiero Italia to najdłuższy górski szlak w Europie. Przecina cały kraj i został poprowadzony przez wszystkie łańcuchy górskie we Włoszech. Zaczyna się w okolicy Triestu, przy granicy włosko-słoweńskiej, a następnie prowadzi przez Alpy, Apeniny, Sycylię, aż na Sardynię. Krzyżne to jedna z najładniejszych tatrzańskich przełęczy i w sezonie letnim cieszy się sporą popularnością. Zimą jednak mało kto decyduje się tam zapuszczać. Ze względu na znaczne zagrożenie lawinowe, na Krzyżne można iść tylko przy bardzo sprzyjających warunkach. A ponieważ takie obecnie w Tatrach panują, postanowiłem je wykorzystać. Wiele z moich tegorocznych, zimowych planów wymaga, żeby w górach panowały naprawdę dobre warunki. Małe zagrożenie lawinowe, stabilna pogoda, brak niskich chmur – to konieczność, by móc bezpiecznie zdobywać te trudniejsze i rzadziej odwiedzane miejsca. Szczęśliwie, takie sprzyjające okno pogodowe nadeszło już w styczniu. Po zimowym wejściu na Małołączniak, nie miałem konkretnie sprecyzowanego następnego celu. To była raczej pula pomysłów, które chciałem dopasowywać do aktualnych warunków na szlakach. Gdy więc nadarzyła się okazja to kolejnego wyjazdu, trochę się wahałem. Ostatecznie, wybór padł jednak na Krzyżne. Dlaczego właśnie tam? Po pierwsze, sytuacja lawinowa na podejściu wyglądała na bezpieczną. Druga rzecz: bliskość popularnego schroniska na Hali Gąsienicowej dawała nadzieję, że po paru dniach dobrej pogody szlak będzie już przetarty. Krzyżne w zimie – szlaki i zagrożenia Na przełęcz Krzyżne prowadzą trzy szlaki: żółty przez Dolinę Pańszczycy,żółty od Doliny Pięciu Stawów,czerwony (Orla Perć) od Granatów. Pierwszy, choć dość długi, jest najprostszą z opcji. Nie ma na nim technicznych trudności ani dużych ekspozycji. Bez problemu pokona go każda osoba o przyzwoitej kondycji. Druga trasa również nie należy do trudnych, choć posiada parę bardziej stromych i eksponowanych odcinków. Natomiast ostatni wariant, prowadzący przez słynną Orlą Perć, jest przeznaczony raczej wyłącznie dla zaawansowanych turystów. W sezonie letnim Krzyżne cieszy się dużą popularności i po każdej z tras chętnie odwiedzają go ludzie na różnym poziomie górskiego doświadczenia. Natomiast zimą przełęcz świeci pustkami. Powodem jest przede wszystkich wysokie zagrożenie lawinowe, choć długość niektórych prowadzących tam tras też odgrywa sporą rolę. Orla Perć zimą zmienia się w szlak ekstremalnie trudny, którego pokonywanie wymaga bardzo dużych umiejętności oraz trochę sprzętu wspinaczkowego. Trasa od Doliny Pięciu Stawów jest z kolei niebezpieczna ze względu na często schodzące lawiny. Jedyną rozsądną opcją jest więcej wejście przez Dolinę Pańszczycy, jednak i ono wymaga sprzyjających warunków. Problem w tym, że to najdłuższa z tras, przez co niewiele osób wędruje nią podczas krótkich, zimowych dni. Gdy jednak ktoś będzie chciał tam pójść, moim zdaniem powinien wyczekać naprawdę dobrych warunków śniegowych i pogodowych. Niech to będzie lawinowa jedynka z bezpiecznymi północnymi i zachodnimi wystawami oraz stabilna pogoda z niedużym wiatrem i świetną widocznością. A co do wymaganego sprzętu, to oprócz ciepłej, zimowej odzieży, niezbędne będą stuptuty, raki oraz czekan. Wejście na Krzyżne zimą – relacja z wycieczki Dojazd do szlaku Podobnie, jak przy poprzedniej wycieczce, zdecydowałem się na podróż autobusem startującym z Krakowa o godzinie 4:40. Jako, że jest środek tygodnia, nie czuję potrzeby wcześniejszej rezerwacji biletu. Po prostu idę na dworzec, wsiadam i jadę. W Zakopanem jestem około 6:40. Wcześnie, ale okazuje się, że busik do Kuźnic już stoi. Zajmuję w nim miejsce i czekam chwilę, aż w końcu ruszy i zawiezie mnie wraz z kilkunastoma innymi osobami na granicę Tatrzańskiego Parku Narodowego. Dojście do Hali Gąsienicowej przez Dolinę Jaworzynka Wysiadam parę minut po 7-mej i od razu ruszam w stronę wejścia do parku. Jak to przeważnie bywa, przed świtem punkt poboru opłat jeszcze nie działa, więc 5 złotych zostaje w mojej kieszeni. Na Halę Gąsienicową decyduję się iść żółtym szlakiem prowadzącym przez Dolinę Jaworzynka. Jest bardziej narażona na lawiny niż niebieska trasa przez Boczań, ale skoro mamy dziś „jedynkę”, to mogę zafundować sobie jakąś odmianę. Swoją drogą, wchodząc tam, nauczyłem się, że to jednak nie jest „Dolina Jaworzynki”, lecz „Dolina Jaworzynka”. No cóż, pół życia w błędzie, choć patrząc na to, że obie wersje są używane równie często, to nie tylko ja byłem nieuświadomiony. Pierwszy etap szlaku wiedzie brzegiem niewielkiego potoku, w terenie o bardzo małym nachyleniu. Po chwili przejścia lasem wychodzę na długą polanę (Polana Jaworzynka), na której mijam kilka zabytkowych szałasów. Za polaną znów do lasu i tu nachylenie zaczyna powoli rosnąć. Pojawia się też znak informujący o zagrożeniu lawinowych. Zdarza się, że śnieg zsuwa się do doliny ze zboczy grzbietu nazwanego Skupniów Upłaz (po tym grzbiecie prowadzi niebieski szlak). Generalnie, już przy lawinowej dwójce, moim zdaniem lepiej wybrać inną trasę. Dolina Jaworzynka – wejście na teren zagrożony lawinami. W pewnym momencie szlak skręca w prawo i zaczyna oddalać od płynącego dnem doliny potoku. Zaczyna się dość strome podejście, z którym będę się pewnie zmagać przez kolejne około 30 minut. Najpierw idę w terenie pół otwartym, później już w gęstym lesie. Kawałek dalej szlak dociera do ostrego zakrętu, z którego fajnie widać strome zbacza Kopy Magury. Następnie znów lasem, choć mijając po drodze kilka ciekawszych punktów widokowych. I tak w sumie aż do Przełęcz Miedzy Kopami, gdzie szlaki żółty i niebieski się łączą. Początek podejścia zboczami Małej Królowej Kopy. Tu chwila w nieco bardziej odsłoniętym terenie. Panorama z przełęczy jest dziś fenomenalna. Praktycznie całe Podhale przykryte jest morzem chmur, które wciąż podświetla na czerwono niedawny wschód słońca. Aż zrobiłem sobie tu chwilę przerwy, by ponapawać się tym widokiem. Morze chmur nad Podhalem widoczne z Przełęczy Między Kopami. Z przełęczy w stronę Hali Gąsienicowej prowadzi już tylko jeden szlak. Oznaczona na niebiesko trasa najpierw delikatnie się wznosi, a następnie prowadzi dłuższą chwilę przez Królową Rówień – płaski, rozległy teren porośnięty trawami, kosodrzewiną i rzadkimi, niewysoki drzewkami. Teraz oczywiście większość z tego znajduje się pod śniegiem. Pod koniec Równi teren zaczyna się obniżać. Przez kilka minut schodzę po szerokiej, umiarkowanie nachylonej drodze, aż w końcu wydostaję się na wielki, otwarty teren otoczony dziesiątkami skalistych szczytów. To Hala Gąsienicowa – dla wielu jedno z najpiękniejszych miejsc w Tatrach. Zimowe widoki na Hali Gąsienicowej. Idąc przez Halę mijam parę niewielkich chatek, a następnie odbijam w stronę schroniska PTTK Murowaniec. Jest dość popularne i tłumnie odwiedzane, ale ze względu na kontrowersyjną politykę noclegową (zakaz spania na podłodze) i dużą komercjalizację, nie cieszy się zbyt dobrą opinią. Schronisko PTTK Murowaniec. Wejście na Krzyżne – zimą przez Dolinę Pańszczycy Przy schronisku znajduję parę różnokolorowych drogowskazów. Jeden z nich kieruje właśnie na Krzyżne. Bez zastanowienia skręcam więc w podaną przez niego stronę i zaczynam dalszy etap wycieczki. Początkowo idę śladem trzech szlaków: czarnego do Brzezin, żółtego na Krzyżne oraz zielonego na Rówień Waksmundzką i Rusinową Polanę. Czarny odbija jednak na północ tuż za końcem zabudowań rejonu schroniska. Tam też schodzę z szerokiej, wygodnej drogi i skręcam w węższą leśną ścieżkę. Na tym odcinku schodzę lekko w dół. Parę minut później trafiam na mały mostek nad Czarnym Potokiem Gąsienicowym, a dalej na kolejne rozdroże. Tym razem żegnam się z kolorem zielonym. Póki co, szlak wciąż jest przetarty. Zauważam dwa ślady biegnące w przeciwnych kierunkach. Te świeższe wiodą w stronę schroniska. Są też jakiś odciski nart, choć nic z tych rzeczy nie pochodzi z dzisiaj. Cóż, nie jest źle, choć szczerze mówiąc, liczyłem na nieco więcej. Śladów na szlaku nie ma zbyt wiele, ale przynajmniej dają pewność, że choć kawałek jest przetarty. Chwilę później wychodzę z lasu i zaczynam iść w otwartym terenie po północnym zboczu Żółtej Turni. Tu jeszcze warunki są całkiem dobre. Do tej pory nie założyłem nawet raków. Śnieg jest twardy, ślad wyraźny, a pogoda zdecydowanie dopisuje. Chwilę po wyjściu z lasu. Poruszam się teraz w poprzek łagodnie nachylonego zbocza, powoli nabierając wysokości. Miejscami ślady są zawiane, jednak odszukanie ich dalszych fragmentów nie sprawia mi kłopotów. Zdarza mi się również trafić na oznaczenia żółtego szlaku, widniejące na pniach małych drzewek bądź wystających spod śniegu kamieniach. Czasem zdarzy mi się natrafić na oznaczenia żółtego szlaku. Po pewnym czasie nachylenie stoku rośnie na tyle, że decyduję się zatrzymać i ubrać raki. Komfort masztu znów rośnie, a ja mogę skupiać się na dalszym pokonywaniu trasy. Ta wiedzie mnie na trawers jednego z grzbietów góry, poniżej którego płynie mały strumień. Po chwili ścieżka obniża się, przekracza płynący żlebem potok, a zaraz później ponownie zaczyna wznosić po kolejnym stoku. Tu jednak jest już nieco stromiej. I szczerze mówiąc, przy wyższym stopniu zagrożenia lawinowego, nie czułbym się w tym miejscu zbyt dobrze. Trawers dobiega końca, szlak skręca z prawo i tu zaczynają się kłopoty. Stary ślad miejscami ciężko odszukać, a ponadto tutejszy śnieg ma taką strukturę, że nietrudno wdepnąć w coś bardziej miękkiego i zapaść po kolana. Zmęczenie narasta, podobnie jak zwątpienie w to, czy uda się dotrzeć na przełęcz. Bo skoro już tu nie jest łatwo, to co będzie dalej? Brnąć dalej, posiłkuję się GPS-em. To pomaga mi trzymać się oryginalnego przebiegu trasy oraz trafiać czasem na stare ślady moich poprzedników. Choć muszę przyznać, że tempo marszu mam wolne, a często wpadanie w śnieg bywa irytujące. W tym pełnym śniegu i kosodrzewiny terenie, marsz staje się coraz trudniejszy. W końcu docieram do kulminacji kolejnego grzbietu. Za nim rozpościera się rozległa Dolina Pańszczycy, dnem której biegnie dalsza część szlaku na Krzyżne. Problem w tym, że zejście na dno doliny jest dość strome, a ślady wydają się w tym miejscu urywać. Co robić? Idę kawałek w prawo, później w lewo, ale nie trafiam na dalszy trop. Po chwili zauważam jednak w dole drogowskaz na rozdrożu szlaków. I przy nim ślady są. Tylko jak ci ludzie tam zeszli? No nic, trzeba będzie jakoś improwizować. Rzut oka z góry na Dolinę Pańszczycy. Na żółto zaznaczone skrzyżowanie szlaków na dole oraz orientacyjny przebieg mojej trasy na Krzyżne. Wybieram sobie jakiś dowolny punkt na zboczu i po prostu zaczynam schodzić w kierunku szlakowskazów, ciesząc się, że pokrywa śnieżna jest dziś dobrze związana. Muszę tylko uważać w pobliżu skupisk kosodrzewiny, gdzie parę razy nogi znów wylądowały pod śniegiem. W końcu, udaje się dotrzeć na dół i stanąć na rozdrożu. Śladów od strony czarnego szlaku brak. Są jednak na Krzyżne i to w liczbie sugerującej obecność więcej niż dwóch osób. Choć w drugiej strony, może ktoś po prostu robił tu przerwę i chodził w kółko. Początek żółtego szlaku w Dolnie Pańszczycy. Zaczynam iść wgłąb doliny. Wyraźne ślady cieszą, ale śnieg nadal wnerwia. Co parę kroków się zapadam, trwoniąc siły na wygrzebywanie się i szukanie lepszych miejsc na postawienie nogi. Marsz za wyraźnym śladem wgłąb doliny. Niestety, miejscami zdarza mi się zapadać w śnieg. Po jakichś 300 metrach docieram do Czerwonego Stawu, którego tafla jest częściowo zamarznięta i zasypana. Obchodzę go z prawej strony i idę jeszcze kawałek dalej za widocznym śladem. Przejście obok Czerwonego Stawu. Niestety, parę minut dalej trop staje się coraz cięższy do odszukania. Nie wiem, czy ktoś postanowił tu zawrócić, czy dalsze odciski zawiało, czy po prostu ja zgubiłem ślad (choć szukałem dość dokładnie w najbliższej okolicy), ale faktem jest, że jak chcę dalej, to od tej chwili muszę już kombinować po swojemu. Ok, szybka analiza sytuacji. Problemy: idzie się dość ciężko, dalszy szlak nieprzetarty, do przełęczy jeszcze ponad 2 kilometry, a wraz ze wzrostem temperatury śnieg będzie bardziej miękki i poruszanie się może być jeszcze trudniejsze. Plusy: dobra pogoda, spory zapas czasu, prowiantu oraz sił, widzę cel i mniej więcej wiem, jak iść. Patrzę na zegarek – jest trochę po 9:30. Postawiam, że jeśli warunki się pogorszą albo do 12-stej nie będę na przełęczy, to bezwzględnie zawracam. To da mi 4 godziny na powrót w okolice schroniska przed zmrokiem. Wydaje się rozsądne. Od tej pory sporo pomagam sobie GPS-em. Nie zależy mi na bezmyślnym kopiowaniu letniego wariantu trasy, ale chcę mieć mniej więcej pojęcie gdzie iść, by na przykład nie wpakować się na jakieś wzniesienie, z którego później i tak będę musiał zejść. Stopniowo uczę się też rozpoznawać „dobry śnieg” od tego gorszego. Zapadam się coraz rzadziej, wiem, gdzie lepiej iść wolniej, a gdzie mogę przyspieszyć. Zaczynam czerpać coraz więcej frajdy z bycia samemu w tej dolinie i kombinowania którędy należy iść dalej. Samodzielne wyszukiwanie drogi przez Dolinę Pańszczycy. Na żółto zaznaczone dalsze przejście. W pewnej chwili rośnie przede mną jakiś pagórek. Wdrapanie się na niego kosztuje mnie trochę sił i frustracji przy upadkach w okolicach kosodrzewiny. Co więcej, gdy jestem już prawie na szczycie, dociera mnie, że wcale nie musiałem włazić tak wysoko – wystarczyło kawałek, a później przejście na drugą stronę, gdzie teoretycznie biegnie żółty szlak. Podejście na Wielką Kopkę – jak się później okazało, nie do końca potrzebne. No cóż, ale skoro już wszedłem, to bez sensu jest schodzić w dół, skoro i tak zaraz będę znów nabierał wysokości. Postanawiam więc trzymać się stoków Kopki, które później przeradzają się w zbocza Waksmundzkiego Wierchu. Są nieco nachylone i pokryte śniegiem, ale akurat ten jest w większości mocno zmrożony i idzie się po nim zaskakująco dobrze. Bez zapadania się, lekko w dół – czysta przyjemność. Przejście zboczem Waksmundzkiego Wierchu w kierunku Krzyżnego. Powoli zbliżam się do żlebu, który wyprowadzi mnie na przełęcz. Tuż przed wejściem do niego widzę jednak ślady lawiny, która zeszła jakiś czasu temu z jednego z bardziej stromych żlebów po bokach. Ten, którym ja będę szedł, wygląda na bezpieczniejszy, a wiedza o dobrych dziś warunkach lawinowych skłania mnie do kontynuowania wycieczki. Zaczynam podejście. Początek jest łagodny, a mocno zmrożony śnieg stanowi dobre oparcie dla stóp. Z czasem trudność jednak rośnie. Żleb staje się bardziej stromy, śnieg czasem nie wytrzymuje nacisku buta. Powoli zaczynam się czuć zmęczony, więc co jakiś czas robię sobie parusekundowe przerwy. Początek podejścia żlebem. Z czasem teren robi się jednak bardziej wymagający. Podczas jednej z takich przerw odwracam się za siebie i na dnie doliny zauważam narciarza w czerwonym ubraniu. O, fajnie! Będzie towarzystwo. Niestety, to był jedyny raz, gdy się widzieliśmy (bo zakładam, że on też bez problemu mógł mnie zauważyć na podejściu). Nie dotarł na Krzyżne. Musiał gdzieś po drodze zawrócić. W drodze powrotnej wdziałem jakieś świeże ślady w dół Doliny Pańszczycy, więc pewnie to tam się później skierował. Ja tymczasem kontynuuję mozolne podejście. Żleb stopniowo skręca w lewo. Wspina się dość ciężko, choć pomagają liczne przystanki i wyznaczanie sobie małych celów: „byle do tego kamienia”, „tych trawek”, „tego piargu”. I jakoś to idzie. W najbardziej stromej części żlebu. W końcu nachylenie zaczyna się zmniejszać. Pod przełęczą pokrywa śnieżna jest cieńsza. W wielu miejscach zauważam odsłonięte kamienie i trawki. Dotarcie tam pozwala mi nieco odetchnąć. Też nie jest super komfortowo, szczególnie, gdy muszę rysować rakami o skały, ale lepsze to niż męczące zapadanie się. W górnej części żlebu śniegu jest mniej. W pewnej chwili zauważam stojący na przełęczy drogowskaz. A więc to już! Jednak się uda. Zapominam o zmęczeniu, szybko pokonuję ostatnie metry i z radością staję na przełęczy. Krzyżne należy do mnie! No, może nie dosłownie, ale jestem praktycznie pewny, że tego dnia nikogo innego tu nie było. Końcówka podejścia. Widoki z Krzyżnego faktycznie są bardzo fajne. Szczególnie te w kierunku Doliny Pięciu Stawów imponują liczbą dostrzegalnych szczytów. Ściągam plecak i robię sobie dłuższą chwilę zasłużonej przerwy. Krzyżne zdobyte zimą! W tle widok w kierunku Orlej Perci. Spojrzenie w stronę Doliny Pańszczycy. Na środku zdjęcia ciekawie prezentuje się Żółta Turnia. Rzut oka w kierunku Waksmundzkiego Wierchu. A tu w stronę Wielkiego Wołoszyna. Najlepszy widok jest jednak na Dolinę Pięciu Stawów oraz znajdujące się dalej szczyty. Po lewej stronie można dostrzec Niżnie Rysy oraz Rysy. Kawałek dalej, mniej więcej w 1/3 szerokości, są Mięguszowiecki Szczyt Czarny, Pośredni i Wielki, a także Cubryna. Natomiast dwa najbardziej wybijające się wierzchołki w prawej części fotografii to Hruby Wierch oraz Krywań. Na dole zdjęcia widać również warunki w żlebie prowadzącym do Doliny Pięciu Stawów. Wdrapując się tutaj, rozmyślałem, czy możliwe będzie zejście trasą do Doliny Pięciu Stawów. Wystarczył mi jednak krótki rzut oka na panujące tam warunki, by poznać odpowiedź. Nie – to się dziś nie uda. Bardzo stromo, mnóstwo śniegu, a do tego ślady świeżych lawin. Wracam tą samą drogą – koniec tematu. Powrót z Krzyżnego do Murowańca Strasznie tu wieje. Jednak nie będę zbyt długo siedział. Robię więc jeszcze parę zdjęć, żeby na wszelki wypadek mieć więcej materiału do wyboru, a później zawracam i ruszam w dół żlebu. Początek zejścia z Krzyżnego do Doliny Pańszczycy. Schodzi się zaskakująco dobrze. Nie chcę się jednak rozpędzać. Wiem, że są tu miejsca, gdzie noga może wejść w śnieg aż po kolano. W takiej sytuacji lepiej nie mieć zbyt dużego impetu, bo mogłoby się skończyć jakimś urazem albo lotem w dół. Wolę już być na dole te parę minut później. Najbardziej stroma część żlebu już za mną. Schodzę nieco inaczej, niż zdobywałem wysokość. Podchodziłem krótkimi, gęstymi zakosami, a teraz idę praktycznie prosto w dół. Nie ma również mowy o zmęczeniu – staję tylko po to, by się rozejrzeć dookoła albo zrobić jakieś zdjęcie. Nie docieram aż do postawy żlebu. W pewnym momencie odbijam lekko w prawo i obieram kurs na zbocze Waksmundzkiego Wierchu, które chcę trawersować aż do okolic Wielkiej Kopki. Ponowne przejście zachodnim zboczem Waksmundzkiego Wierchu. Będąc już na Kopce mam świetny podgląd na resztę doliny. I dość szybko dociera do mnie, że wcześniej szedłem niezbyt optymalną wersją trasy. No cóż, z góry lepiej widać – nie jest to żadna niespodzianka. Przez oczami cały czas mam cel tego etapu wędrówki: jeden z grzbietów Żółtej Turni, pod którym znajduje się skrzyżowanie szlaków. Bez większego problemu wytyczam więc w głowie plan drogi powrotnej i przystępuje do jego realizacji. Droga powrotna przez Dolinę Pańszczycy. Oczywiście, lepsza trasa nie oznacza trasy bez problemów. Znów było zapadanie się, potykanie i okazjonalne gubienie drogi. Obyło się jednak bez większych wpadek. Nawet GPS-u nie musiałem uruchamiać. Kawałek przed Czerwonym Stawem trafiam na swoje własne ślady, które zostawiłem idąc do góry. Kończę więc kombinowanie i już po znanej trasie wracam w okolice drogowskazu. Teraz muszę dostać się na wysoki grzbiet ograniczający dolinę od zachodu. Na jego stokach dostrzegam teraz parę starych śladów, więc ochoczo ruszam za nimi. W pewnym momencie się jednak urywają i dalej znowu muszę kombinować po swojemu. Wyjście z Doliny Pańszczycy. Początkowo po jakichś starych śladach, później już improwizując. Trochę zdyszany docieram do góry. Stromo tu było, a mój zapas sił jest już nieco uszczuplony. Ale wygląda na to, że najgorsze za mną. Następna godzina będzie powrotem po licznych śladach, przeważnie w dół. Chwilę po wdrapaniu się na ograniczający dolinę grzbiet. Idę grzbietem aż do momentu ponownego trafienia na własne ślady. Tam skręcam w lewo i zaczynam marsz w dół łagodnie nachylonego stoku. Później trawers, zejście na dół żlebu w potokiem, odzyskanie wysokości i ponownie przez pochyłe zbocza Żółtej Turni. Fragment dość przyjemny, choć i tu nie obyło się paru potknięć i zapadnięć. Myślę, że w takich warunkach naprawdę fajnie szło by się w rakietach lub nartach. Zejście w poprzek stoków Żółtej Turni. Murowaniec coraz bliżej! W tle można dostrzec też kolejkę na Kasprowy Wierch. Wchodząc do lasu wiem, że zostało mi już naprawę niewiele drogi. Po kilkuset metrach trafiam na skrzyżowanie z zielonym szlakiem, a kawałek dalej dołącza też czarny. Parę minut później siedzę już pod schroniskiem, meldując Martynie bezpieczny powrót do cywilizacji. Zejście do Kuźnic Chwila przerwy i ruszam dalej. Wychodzę na Halę Gąsienicową i niebieskim szlakiem powoli wdrapuję na Królową Rówień. Dalej łagodne zejście na Przełęcz Między Kopami i później żółtym szlakiem przez Dolinę Jaworzynka. Tu raczej nie ma się co rozpisywać – to dokładnie ta sama trasa, co rano. Wędrówka niebieskim szlakiem w stronę Przełęczy Między Kopami. Zejście do Doliny Jaworzynka. W tle, na środku zdjęcia można dostrzec ślad po niewielkiej lawinie na stoku Skupniów Upłazu. Końcówka szlaku przez Jaworzynkę z widokiem na Nosal. Powrót do domu W Kuźnicach trafiłem na niemal gotowy do objazdu busik. Kierowca zapraszał już ostatnie osoby na pokład. Mi przypadło miejsce stojące, ale cóż, nie będę wybrzydzał – to tylko parę minut, a później pewnie i tak jakiś fotel się zwolni. Po dotarciu do Zakopanego, ruszam w stronę dworca (busy w Kuźnic zatrzymują się w pewnej odległości od niego). I niestety widzę, jak kurs do Krakowa właśnie go opuszcza. Co gorsza, w innego stanowiska właśnie rusza kolejny. Trochę szkoda, ale coś mnie podkusiło, by jednak powalczyć o swoją szansę. Podbiegam kawałek, macham do kierowcy, a ten… bez problemu zatrzymuję się przy wyjeździe z dworca i wpuszcza na pokład. No proszę, czasem warto próbować. Kupuję bilet i rozsiadam wygodnie w połowie pustym autobusie. Około 2,5 godziny później jestem już w Krakowie. Zimowe wejście na Krzyżne – podsumowanie Takiej wycieczki jeszcze nie miałem. Zdarzało mi się być gdzieś pierwszym danego dnia. Chodziłem już po starych, ledwo widocznych śladach. Potrafiłem gubić tropy i później je odnajdować. Ale samemu zakładać ślad przez parę kilometrów podejścia? Tego nie było. Ciesze się jednak, że miałem ku temu okazje. Że pomimo trudności nie zawróciłem, lecz podjąłem wyzwanie i miałem sporo frajdy realizując jeden z moich tegorocznych, zimowych celów. I co więcej, znowu zrobiłem to w czasie o sporo lepszym od teoretycznego (około 7:30h zamiast szlakowego 9:25h). Ale dobra, dość tego samozachwytu. Bo tak naprawdę, to mam sporo wątpliwości. Czy poprawnie założyłem ślad? Czy żlebem na Krzyżne podchodziłem w najbezpieczniejszy możliwy sposób? Ile głupot zrobiłem? Ile razy byłem zagrożony, nie zdając sobie z tego sprawy? I czy w ogóle, gdybym nie znam TOPR-owskiego komunikatu lawinowego, to dałbym radę samodzielnie ocenić ryzyko w terenie, w którym przebywałem? Nie znam, niestety, odpowiedzi na te pytania. Brakowało mi tam trochę kogoś, kto by spojrzał na to, co robiłem krytycznym okiem, wytknął błędy i pozwolił wyciągnąć wnioski. Tak, żebym przy kolejnej takiej sytuacji umiał zachować się jeszcze lepiej. No to jeszcze powrót w okolice głównego wątku tego tekstu. Krzyżne zimą – na pewno fajna przygoda, ale też na pewno nie dla każdego. Przełęcz o tej porze roku nie cieszy się dużą popularnością, a prowadząca na nią trasa jest długa i często dość niebezpieczna. By więc móc w pełni cieszyć się taką wycieczką, należy posiadać już sporo zimowego doświadczenia, a na szlak ruszyć przy możliwie najlepszych warunkach. Mapa trasy (przebieg orientacyjny, bo moje podejście nieco różniło się od letniego wariantu).

Definicje te podzielone zostały na 1 grupę znaczeniową. Jeżeli znasz inne znaczenia dla hasła „szlak górski biegnący w poprzek zbocza lub ściany skalnej” lub potrafisz określić ich nowy kontekst znaczeniowy, możesz dodać je za pomocą formularza znajdującego się w zakładce Dodaj nowy. Pamiętaj, aby opisy były krótkie i trafne.

Powiem krótko. Uwielbiam Tatry Bielskie (Belianske Tatry). Uważam je za szczególnie urokliwe, sielskie i w ogóle och i ach. Leżą całkowicie po słowackiej stronie Tatr, choć niegdyś, tylko przez 300 lat, należały do Polski. Tak jak pobliskie miasteczko Biała Spiska, od którego pasmo odziedziczyło nazwę. Tatry Bielskie stanowią wyodrębnione pasmo. Sąsiadują z Tatrami Wysokimi, lecz wapienne wzgórza, o dolomitowym charakterze wyraźnie odznaczają się od efektownych granitowych turni. Ale to wcale nie oznacza, że ustępują urodą tatrzańskim kolosom. Wręcz przeciwnie – tworzą niezwykle malowniczy krajobraz. Walery Eljasz bardzo trafnie wyraził to, co rejestrują oczy: Sąsiedztwo najwyższych szczytów tatrzańskich około Łomnicy daje pyszny widok, tchnący dzikością w przeciwstawieniu do zielonych trawiastych zboczy Tatr Bielskich. Cała grupa nie jest zbyt wysoka, zaledwie 5 szczytów przekracza wysokość 2000 m, a najwyższym jest Hawrań, liczący 2152 m. Niestety obecnie żaden z nich nie jest dostępny szlakiem turystycznym, bowiem większość znakowanych ścieżek zostało zamkniętych w latach 1978 -1980 roku. Oficjalnie z powodu ochrony przyrody, jednak decyzja o wyłączeniu Bielskich z ruchu turystycznego miała podłoże polityczne. Po prostu w Jaworzynie, położonej u stóp pasma, funkcjonował rządowy ośrodek wypoczynkowy, a dygnitarze korzystający z jego uroków żądali spokoju i dyskrecji. Nie chciano, aby ktoś przypadkowy pałętał się po okolicy, toteż zamknięto wszystkie szlaki w okolicy. Proste? Mieszkańcy regionu wystarali się o przywrócenie trasy na Szeroką Przełęcz Bielską dopiero w 1993 roku. Usilnie starają się o rekonstrukcję szlaku na Płaczliwą Skałę oraz odcinka szlaku grzbietowego we wschodniej części pasma. Trzymam kciuki za te działania, w końcu śpiewka o ochronie przyrody to kpina, zwłaszcza że Bielskie pełne są myśliwskich ambon… Obecnie jedynym szlakiem prowadzącym w poprzek Tatr Bielskich jest ten, który opiszę poniżej. Mimo iż nie porywamy się na żaden szczyt, to i tak trzeba włożyć sporo wysiłku w pokonanie trasy (mocne podejście na Szeroką Przełęcz się kłania). W nagrodę otrzymamy wspaniałe panoramy no i względny spokój. Ruch w tym zakątku Tatr jest znacznie mniejszy niż w Tatrach Wysokich! Trzeba jeszcze koniecznie wspomnieć, że Tatry Bielskie upodobały sobie kozice. Można spotkać ich tu całe kierdle wraz z młodymi. Na Szerokie Przełęczy Bielskiej TRASA: ŹDZIAR STREDNICA – PTASIOWA RÓWIEŃKA – SZEROKA PRZEŁĘCZ BIELSKA – SZALONY PRZECHÓD – PRZEŁĘCZ POD KOPĄ – DOLINA ZADNICH KOPERSZADÓW – POLANA GAŁAJDOWA – TATRZAŃSKA JAWORZYNA CZAS: 6 h – to średni czas przejścia bez odpoczynków TRUDNOŚCI: Szlak jest łatwy, brak tu trudności technicznych. Natomiast trzeba zachować czujność podczas podejścia na Szeroką Przełęcz – odcinek ten bywa śliski i błotnisty, zwłaszcza po opadach. PRZEWYŻSZENIE: 994 m RELACJE: Szlak ławkami usiany, Płaczliwa Skała *** ŹDZIAR STREDNICA – PTASIOWA RÓWIEŃKA szlak zielony 30 min Wycieczkę możemy rozpocząć w centrum Ździaru, idąc przez Mąkową Dolinę (Monkova Dolina) lub w Ździarze Strednica, na rozległej polanie, gdzie ulokował się ośrodek narciarski. Zdecydowanie wolę drugą opcję, bowiem Strednica latem jest pusta, parking darmowy, a ten krajobraz na Tatry Bielskie… Palce lizać! No więc zaczynamy w Strednicy, skąd zielone znaki prowadzą do Ptasiowej Rówieńki (940 m). Znajduje się tu wiata i budka, gdzie Słowacy kasują za wejście na ścieżkę edukacyjną. Wytyczono ją ze względu na wyjątkowe walory przyrodnicze, a wiedzie ona przez Szeroką Przełęcz na Przełęcz pod Kopą. To jedyne miejsce w całych słowackich Tatrach, gdzie pobiera się opłaty. Ponoć wołają 1 euro, ale nigdy nie miałam okazji sprawdzić, gdyż zawsze buda była zamknięta, kiedy tam byłam – zazwyczaj wcześnie rano. Ździar Strednica. Szlak prowadzi lewym skrajem polany, w dół doliny. Dolina do Regli Fragment szlaku PTASIOWA RÓWIEŃKA – SZEROKA PRZEŁĘCZ BIELSKA szlak czerwony 2 h 30 min Szlak wkracza w wąską Dolinę do Regli, której wylot obramiają Regiel Mały i Bednarski, a my zapuszczamy się w prawdziwą dzicz i mam tu na myśli dzicz botaniczną. Wszystko porośnięte jest czym się da, nawet strumień skrywa się w łanach łopianów i mimo że szlak wiedzie wzdłuż Reglanego Potoku, to wodę widać z rzadka. Ponad godzinny marsz (licząc od Strednicy) doprowadza na Polanę pod Głośną Skałą (Pod Hlásnou skalou, 1050 – 1100 m). Wysokich gór niestety nie widać, ale dolomitowe skałki Łasztowicy i Głośnej Skały urozmaicają otoczenie. Właśnie na tej polanie rozpoczyna się najmozolniejszy odcinek szlaku. Przygotujcie się psychicznie na żmudne pokonanie 800 metrów przewyższenia. Ścieżka nie jest trudna, ale częściowo prowadzi po skałach. W dwóch miejscach zamontowano nawet łańcuchy, lecz te przydadzą się raczej przy oblodzeniach lub w trakcie deszczu. Oczywiście mimo braku technicznych trudności trzeba uważać, bowiem cały ten fyrtel jest błotnisty, więc po opadach robi się tam paskudnie ślisko. Widoki nie są zbyt rozległe. Z przodu ogranicza je grzbiet, na który tak wytrwale się wdrapujemy, z tyłu oglądamy Rów Zdziarski i wzgórze Magury Spiskiej. Polana pod Głośną Skałą Łasztowica Szlak oznakowany jest na czerwono, natomiast ścieżka edukacyjna na zielono. Oba znaki funkcjonują równolegle. Jest i łańcuch, przy suchej skale zbędny Skałki są nieco bardziej strome, aniżeli na zdjęciach. Po opadach będą upierdliwe. A za plecami Dolina do Regli. W tle Magura Spiska. Ponoć warto zawitać w Szerokiej Dolinie wiosną, kiedy liczne zielsko kwitnie i wydziela mnóstwo cypek to niepozorna z tej strony Płaczliwa Skała. Cel już blisko, przynajmniej na zdjęciu 😉 Szeroka Dolina. W dole Ździar, nad nim wał Spiskiej Magury. W tle Gorce i Pieniny. Ostatnie metry podejścia na przełęcz Na wysokości ok. 1600 metrów przekraczamy progi Doliny Szerokiej, stanowiącej tak naprawdę spadzisty kocioł polodowcowy, wciśnięty pomiędzy Szalony Wierch (po lewej) a Płaczliwą Skałę (po prawej). Ścieżka jakby łagodnieje, Szeroką Przełęcz (Široké sedlo) widać już na horyzoncie, więc wydobywamy z dna ostatnie rezerwy energii, by w końcu stanąć na wysokości 1826 metrów. Nagle otwiera się wspaniała panorama na Tatry, która wynagradza forsowną wędrówkę. Szeroka Przełęcz dzieli Tatry Bielskie na wschodnie i zachodnie. Na prawo od niej (część zachodnia) grzbiet jest wyższy, a szczyty wybitniejsze. Płaczliwa Skała, Hawrań, Nowy Wierch i Murań są dobrze widoczne z polskich Tatr. Natomiast na lewo od przełęczy grzbiet Bielskich jest wyrównany, tworzy trawiasty, łagodniejszy wał. Być może wkrótce przywrócą tam stary trakt. Szeroka Przełęcz Bielska i Płaczliwa Skała Szalony Wierch Panorama z okolic Szerokiej Przełęczy Zbliżenie na Jagnięcy i grupę Łomnicy Zbliżenie na Wysoką i Rysy A z drugiej strony ładnie widać pienińskie Trzy Korony 🙂 SZEROKA PRZEŁĘCZ BIELSKA – SZALONY PRZECHÓD – PRZEŁĘCZ POD KOPĄ szlak zielony 40 min Z Szerokiej Przełęczy kierujemy się w lewo, trawersując zbocze Szalonego Wierchu, nazwanego tak ze względu na uciążliwe i trudne podejście od strony północnej. Po pokonaniu około 100 metrów przewyższenia osiągamy najwyższy punkt naszej wycieczki, tj. Szalony Przechód (1934 m), Głupią Przehybę, a według Słowaków jeszcze inaczej – Vyšné Kopské sedlo. Warto dorzucić jeszcze 11 metrów wdrapując się na kulminację ponad Przechodem, zwaną Szaloną Kazalnicą – widok będzie pełniejszy. Perć na Szalony Przechód Po drodze otwiera się widok na Dolinę Zadnich Koperszadów Tatry Bielskie z Szalonego Przechodu Zbliżenie na Hawrań i Płaczliwą Skałę Przed nami Jagnięcy i Koperszadzka Grań Piękna północno-zachodnia grań Łomnicy z Durnym Szczytem Dolina Przednich Koperszadów i górujące nad nią Jatki (wschodnia część Tatr Bielskich) Aby zaliczyć następny punkt trasy, czyli Przełęcz pod Kopą (Kopské sedlo, 1750 m) musimy zejść grzbietem łączącym Tatry Bielskie (Szalony Wierch) z Wysokimi (Jagnięcy Szczyt). Szlak obniża się dość zdecydowanie, jednakże bez trudności. Łagodne siodło Przełęczy pod Kopą stanowi granicę pomiędzy Tatrami Wysokimi a Bielskimi, to doskonały punkt do porównania rzeźby terenu po obu stronach przełęczy. Nazwa pochodzi od wapiennej Kopy Bielskiej ulokowanej po sąsiedzku. Na przełęczy pod Kopą kończy się ścieżka edukacyjna, jednakże w zamian znajduje się węzeł szlaków, dający kilka opcji do dalszej wędrówki. Możemy skierować się w stronę Białego Stawu, a następnie: podnóżem wschodniej części Tatr Bielskich dotrzeć do schroniska Plesnivec (pod Szarotką), skąd można zejść do Tatrzańskiej Kotliny (szlak zielony) Doliną Kieżmarską (szlak niebieski) zejść do Drogi Wolności w miejscowości Tatrzańskie Matlary do Zielonego Stawu Kieżmarskiego, by kontynuować wędrówkę czerwonym szlakiem przez Rakuski Przechód do Tatrzańskiej Łomnicy lub dalej do Starego Smokowca do Zielonego Stawu Kieżmarskiego, by zejść Doliną Kieżmarską (szlak żółty) do Białej Wody przy Drodze Wolności. Przejrzyj również te opisy tras. Znajdują się po sąsiedzku, a niektóre odcinki pokrywają się z wyszczególnionymi powyżej opcjami: ZIELONY STAW KIEŻMARSKI I SCHRONISKO PLESNIVEC JAGNIĘCY SZCZYT Ja zaproponuję jeszcze inną opcję, a mianowicie malowniczy szlak przed Dolinę Zadnich Koperszadów, biegnący u stóp najwyższych szczytów Tatr Bielskich. W ten sposób zamkniemy pętlę wokół najbardziej malowniczej części tegoż pasma. Przełęcz pod Kopą – granicą pomiędzy Tatrami Bielskimi a Wysokimi Węzeł szlaków na Przełęczy pod Kopą. W tle grań Orlej Perci i Wołoszyna. PRZEŁĘCZ POD KOPĄ – DOLINA ZADNICH KOPERSZADÓW – POLANA GAŁAJDOWA – JAWORZYNA SPISKA szlak niebieski 2 h 15 min Zejście do Zadnich Koperszadów (Zadné Med’odoly) to czysta przyjemność, bowiem niebieski szlak łagodnie schodzi w głąb doliny, trawersując południowe stoki Płaczliwej Skały. Ścieżka jest wygodna, pozwala skupić się na wyjątkowo uroczym otoczeniu. Warto zwrócić uwagę na zbocza Tatr Bielskich, które w specyficzny sposób przecięte są dwoma rzędami skałek W niższych częściach doliny wypasano niegdyś stada wołów i owiec z Białej Spiskiej. Dziś już niestety nie zobaczymy „łowiecek” ze zbyrkującymi dzwoneczkami, a szkoda, pasowałyby jak ulał do sielskiego otoczenia. Zarastające polany stanowią naprawdę przyjemny punkt widokowy. W dawnych czasach stał tu również domek myśliwski, gajówki oraz płot, gdyż w okolicy znajdowała się granica rezerwatu Hohenlohego. No ale zwierzyniec księcia to temat na osobny wpis. Ścieżka schodząca do Doliny Zadnich Koperszadów Tablice upamiętniają walki toczone tu pomiędzy pasterzami z Białej Spiskiej a poddanymi zarządców Państwa Niedzickiego Polany w Zadnich Koperszadach powoli zarastają, jednak nadal stanowią fenomenalne miejscówki widokowe Niebawem mijamy miejsce o interesującej nazwie: Skoruszowy Burdel. Jeszcze lepiej brzmi leśniczówka TANAP: Chata na Burdeli. 😀 Niestety, muszę sprowadzić was na ziemię i wyjaśnić, iż burdel jest prawdopodobnie pochodzenia wołoskiego i oznacza zagrodę dla owiec. Następnie szlak wiedzie wzdłuż potoku, po drodze przeciskając przez skalne wrota, tj. Koperszadzką Bramę. Po dłuższym marszu lasem, kiedy już zaczynamy psioczyć na monotonię, docieramy do bardzo fajnego miejsca, z którego roztacza się ciekawa sceneria na Tatry Wysokie. Mowa o Gałajdowej Polanie, zwanej też Polaną pod Muraniem (1100 – 1120 m). Funkcjonuje tu zaaranżowana przez TANAP ekspozycja geologiczna przybliżająca budowę Tatr. Tuż za Polaną przekraczamy Jaworowy Potok i szeroką drogą, niestety od niedawna wyasfaltowaną, maszerujemy do Tatrzańskiej Jaworzyny, gdzie kończy się nasza pętla wokół zachodniej części Tatr Bielskich. Tam warto uwiecznić drewniany kościółek z Doliną Jaworową w tle. Mój misio!Skoruszowy Burdel Szeroka Jaworzyńska… Marzenie! Koperszadzka Brama Polana pod Muraniem z Muraniem 🙂 Polana pod Muraniem, inaczej Gałajdowa Piękny Lodowy Tatrzańska Jaworzyna PRAKTYCZNE RADY: Z Zakopanego do Ździaru (kurs na Poprad) kursują autobusy przewoźnika Strama. W linku znajdziecie aktualny rozkład jazdy oraz cennik. Dopowiem, że można płacić w złotówkach i euro. Atakując Szeroką Przełęcz warto wysiąść na przystanku Ździar Strednica – jest stąd bliżej do Ptasiowej Rówieńki niż z centrum Ździaru. Szlak na odcinku Ptasiowa Rówieńka – Przełęcz pod Kopą funkcjonuje jako ścieżka edukacyjna. W sezonie pobierana jest opłata za wstęp w wysokości 1 euro – tu posiłkuję się wiedzą internetową, bo ja jeszcze nigdy nie trafiłam na kasjera. Rano kasa jest zazwyczaj zamknięta. Po intensywnych opadach radzę unikać podejścia czerwonym szlakiem ze Ździaru na Szeroką Przełęcz, bo na stówę, zrobi się błotko, będzie zatem ślisko, stromo i nieprzyjemnie. Przepaści tam nie ma, ale łatwo będzie można obić pupcię, a nawet złamać nóżkę. Zaleca się pokonanie szlaku w opisanym kierunku. Szlak kończymy w Jaworzynie Spiskiej – do Łysej Polany i dalej do Zakopanego kursuje wspomniana już Strama. Możemy też podejść z buta do Łysej Polany i tam złapać busa do Zakopanego czy Bukowiny Tatrzańskiej. Marsz zajmie nam około 40 min, ale pamiętajcie, by na ostrych zakrętach schodzić na pobocze – kierowcy potrafią pruć niemiłosiernie. Akcje ratownicze w górach Słowacji prowadzone są odpłatnie, dlatego warto się ubezpieczyć. Numer alarmowy do HZS: 18 300. Górskie pozdro, Madzia / Wieczna Tułaczka *** Tu też jest fajnie: Facebook Instagram
Wiśniowa - Ciecień - Wiśniowa (39 km od Krakowa) Jeśli zielony i żółty szlak połączymy w pętlę otrzymamy trasę na niedługi leśny spacer (ok 3-4 godz.). Po drodze zdobędziemy szczyt Beskidy Wyspowego (Ciecień 830 m n.p.m.) i odpoczniemy na widokowej polance. Wielkie Pole - polanka widokowa pod szczytem Ciecienia.

Przebieg trasy: Nowy Sącz - Gołkowice - Skrudzina - Przehyba (schronisko) - Zgrzypy - pod Diablim Garnkiem - Przysietnica - Barcice - Nowy Sącz Opis trasy: Nareszcie zima się skończyła, a już od tygodnia przed majówką zapowiadała się świetna, słoneczna pogoda! Trasy na majówkę zaplanowane, rowery wyczyszczone, wstajemy rano a tu... zonk. Temperatura o 5° niższa niż prognozy, chmury na całą szerokość i długość nieba, a ludzie pod oknami chodzą w płaszczach przeciwdeszczowych. No, ale cóż - słowo się rzekło, trzeba zmienić swoje położenie geograficzne i złapać jakąkolwiek pogodę. Zakładamy kurtki, plecaki i jedziemy z nadzieją, że łaskawie się ociepli i nie będzie lało. Dużym plusem profesjonalnej odzieży sportowej jest fakt, że jadąc z Nowego Sącza do Skrudziny (asfaltem) nie straszne nam jest zimno, wiatr i deszcz, natomiast kręcąc pod górę od Gabonia na Przehybę, gdzie z każdym metrem naszej trasy przybywa wysokości nad poziom morza, odzież odprowadza nasze "wypociny" na zewnątrz, utrzymując suchość i stałą temperaturę ciała. Dodatkowy gadżet, który nam towarzyszy to rowerowa nawigacja turystyczna Sportiva Plus, którą dostaliśmy do przetestowania (więcej o tym urządzeniu przeczytacie w dziale GPS, mapy i nawigacja). Pedałujemy zawzięcie, oczywiście nie obyło się bez docinek taty, co do mojego lenistwa, i do tego, że "czasami" w zimie zaniedbywałam "lekko" siłownię :-). Nie będę się rozpisywać, co do tego, jak dojechać z Nowego Sącza na Przehybę, bo ten motyw pojawia się w co drugiej naszej wycieczce i chyba każdy czytelnik zna już ten odcinek na pamięć. Powiem tylko, że w pewnym momencie zauważam, że nie widzę ani rodziców, ani lasu...i ogólnie, że łatwiej wymienić chyba to, co widzę. A co widzę? Rower i mgłę. Miałam wrażenie, że wjechaliśmy w chmury, czy coś. Ot, takie typowo "Twilight'owe" klimaty, tylko patrzeć jak wylezie jakiś wilkołak czy wampirzysko z krzaczorów. Żeby nie było, że przesadzam, przez cały pobyt na Przehybie nie mogłam dopatrzyć się wśród tej mgły, oddalonego o kilkadziesiąt metrów przekaźnika! W schronisku na Przehybie spotykamy Jumpera (czytajcie Dżampera) - pozdrowionka! Jego towarzystwo sprawia, że mimo zimna i słoty, dookoła jest wesoło i głośno. Pomijam fakt, że Jumper nie jeździ w kasku twierdząc, że to obciach (tu cenzura nie pozwala na jakiekolwiek komentarze z naszej strony ;-), po prostu mamy odmienne zdanie odnośnie bezpieczeństwa w MTB). Spotykamy również dwóch kolegów rowerzystów, którzy suszyli w temperaturze około 6° Celsjusza i wilgotności powietrza około 90% swoją bawełnianą odzież sportową. Oczywiście chłopaki mówili, że jest to ich pierwsza trasa w góry i mamy nadzieję, że dalszą część majowego weekendu nie przeleżą w łóżkach :-). Pozdrawiamy! Czas na powrót. Jak zauważyliście, bardzo rzadko wracamy tą samą trasą do domu - przecież zawsze jest jakaś alternatywa! Wybraliśmy drogę leśną trawersującą zbocza Pasma Radziejowej, przez Zgrzypy i pod Diablim Garnkiem (Wietrznymi Dziurami). Więc opuszczamy schronisko, cofając się do łuku w okolicy Krzesła Św. Kingi, by po chwili zjazdu odbić w prawo w leśną drogę nr (nie pamiętam). Wjeżdżamy w tą drogę i... podjazd. Na szczęście krótki! Droga jest fantastyczna! Szeroka szutrówka, biegnąca raz lekko w górę, raz w dół, pozwala momentami wykręcać niezłe prędkości przy zjazdach. No ale nie ma róży bez kolców, droga poprzecinana jest zabezpieczeniami przed osuwaniem w postaci bali drewnianych poukładanych co jakiś czas w poprzek drogi. Trzeba albo gwałtownie hamować przed tymi przeszkodami albo wysoko podskakiwać. Jeśli nie dostosujesz się do tego sposobu pokonywania przeszkód, uratować cię może jedynie amortyzator o półmetrowym skoku ;-). Szutrowa autostrada zmienia się w drogę leśną, węższą, usianą luźnymi kamieniami i przeznaczoną do bardziej technicznego zjazdu, wkrótce zmienia się w trochę bardziej stromy odcinek błotnisto-kamienisty, by znów stać się przyjazną dla początkujących szutrówką przekształcającą się najpierw w śladowe ilości asfaltu a następnie w dziurawy asfalt i asfalt "właściwy" :-). Tym sposobem docieramy do Przysietnicy a następnie przez Barcice wracamy do domu (N. Sącza). Generalnie trasa łatwa i każdy, nawet początkujący biker powinien sobie (przy zachowaniu minimum rozsądku) poradzić - no pod warunkiem, że wygramoli się na Przehybę ;-). Pobierz trasę wycieczki w formie śladu GPS: dla Google Map i Kamap format *.kml dla Garmin format *.gpx Najedź myszką na wykres wysokości terenu (profil trasy) i przesuwaj wskaźnik od lewej strony wykresu do prawej a zobaczysz, w którym punkcie podróży będzie z górki a w którym pod górkę.

Sprawdź ten 26,1-km szlak „tam i z powrotem” w pobliżu Vrbnik, Primorje-Gorski Kotar. Trasa uznawana za challenging, jej pokonanie zajmuje średnio 7 godz. 22 min.. Popularny szlak dla obserwowanie ptaków, turystyka piesza oraz kolarstwo górskie, ale w spokojniejszych porach dnia nadal można cieszyć się samotnością. Z dwóch wariantów zielonego szlaku przy tak wspaniałej aurze wybór oczywiście może być jeden: na szczyt! Zielona strzałka wskazuje na strome zbocze, ale, ale... gdzie jest ścieżka. Zdaje się, że będziemy musieli ją przetrzeć, a śniegu jest po kolana. Zatem do dzieła, niech inni za nami mają lżej... TRASA: Toporowa Cyrhla (1000 m Wielki Kopieniec (1328 m Olczyska Polana Nosalowa Przełęcz (1102 m Kuźnice OPIS: Dzisiaj zapraszamy na tatrzański klasyk dostępny dla każdego, nawet w warunkach zimowych. Poznamy uroczy zakątek Tatr reglowych, często niedoceniany. Czy zasadnie? Przekonajmy się. Wycieczkę rozpoczynamy w Toporowej Cyrhli o godzinie Toporowa Cyrhla jest najwyżej położoną dzielnicą Zakopanego, tj. na wysokości 950-1040 m przy drodze Oswalda Balzera z Zakopanego do Morskiego Oka. Początek szlaku odnajdujemy wracając z przystanku busa w kierunku Zakopanego. Z drogi Oswalda Balzera mamy ładne widoki. Po prawej wśród zabudowań wybija się budynek kościoła Miłosierdzia Bożego. Zbocze opada do Rowu Podtatrzańskiego, za którym wznosi się wał Pogórza Gubałowskiego. Widoczna jest na nim szczyt Gubałówki (1126 m z charakterystycznym masztem radiowo-telewizyjnym o wysokości 102 m. Dalej za Gubałówką mamy Butorowy Wierch (1160 m Patrząc na prawo od Gubałówki niewyraźnie zarysowują się kulminacje, najpierw Furmanów (1022 m a potem Wierch Grapa (973 m na którym funkcjonuje ośrodek narciarski „Harenda”. Zwykle widoki są stąd odleglejsze, ale w tym momencie zasłaniają je nisko wiszące śniegowe chmury. Mamy nadzieję, że wkrótce się rozejdą, zgodnie z prognozami na najbliższe godziny. Droga Oswalda Balzera z zielonego szlaku w Toporowej Cyrhli. Gubałówka (1126 m widziana z Toporowej Cyrhli. Tabliczki z początkiem szlaku mamy po lewej stronie drogi, zaraz za zakrętem, około 250 metrów od przystanku busa. Właściwie to zaczynają się tutaj dwa szlaki: czerwony do Morskiego Oka przez Rówień Waksmundzką, który jest najstarszym znakowanym szlakiem w Tatrach. Mieliśmy przyjemność nim wędrować rok temu, a zainteresowanych zapraszamy na stronę z relacją pt. „Pierwszy tatrzański szlak”. Zaczyna się tutaj również zielony szlak na Polanę Kopieniec, od której według znaku dzieli nas 55 minut marszu. Początkowo oba kolory szlaków, czerwony i zielony prowadzą tymi samymi ścieżkami. Najpierw krótko wspinamy się skosem po skarpie, a potem już łagodnie pośród kilku zabudowań i obok bacówki. Zbliżamy się do krawędzi lasu. Śnieg szczelnie pokrywa ścieżkę i okoliczne pola, ale nie jest go zbyt wiele. Jego grubość raczej nie przekracza 30 cm. Później, gdy będziemy wyżej zapewne będzie go więcej. Do lasu wchodzimy dopiero po kwadransie, choć dzielił nas od niego niewielki odcinek - wszystko przez pociągające widoki z Toporowej Cyrhli, które nas zatrzymały. Bacówka w Toporowej Cyrhli. Ostatni budynek przy szlaku. W lesie trzeba wypatrywać znaków na pniach, które czasem skrywają gałązki pokryte malowniczymi kołderkami ze śniegu. To gęsty las świerkowy. Ścieżka jest dość szeroka, ale pokryta białym puchem zlewa się z śnieżnobiałym otoczeniem. Po 15 minutach od wejścia do lasu mamy rozwidlenie szlaków. Czerwony idzie na lewo, a nasz zielony na prawo. Znak informuje, że do Polany Kopieniec mamy 35 minut marszu. Stoją tu ławeczka i budka kasy Tatrzańskiego Parku Narodowego, ale znów nie ma w niej nikogo. Cóż możemy na to poradzić - kolejny raz wstęp mamy za darmo. Jest teraz bardziej stromo, ale bez większego wysiłku spacerowym krokiem podążamy przed siebie. Zresztą kto by się spieszył w tak piękną zimową aurę. Oj, żeby taka właśnie była aż do wiosny. Lekki mróz podtrzymuje puchową konsystencję śniegu, ale generalnie jest tak ciepło, że idziemy w rozpiętych kurtkach, bez rękawiczek. Przeszywa nas energetyzujące leśno-górskie powietrze. Idziemy przez piękny świerkowy las. Mija godzina Chmury zaczynają się rozrywać odsłaniając niebieskie sklepienie. Idziemy zboczem, które opada na lewo ku źródliskowej dolince Chabowskiego Potoku. Śniegu jest wyraźnie więcej niż na początku szlaku. Wkrótce, o godzinie nasza śnieżna dróżka wychodzi spomiędzy piękniutkich świerków na Polanę Kopieniec (1215 m W tym miejscu zielony szlak rozwidla się. Idąc dalej na wprost przecina Polanę Kopieniec omijając szczyt Wielkiego Kopieńca. Drugi wariant odbija w prawo na strome zbocze. Z minuty na minutę wyraźnie rozchmurza się. W dali za polaną ukazuje się skalna tatrzańska grań. Na przedłużeniu ścieżki wbiegającej na polanę widać spiczasty Kościelec, a nieco za nim po prawej masywniejszą i wyższą Świnicę. Śnieg zaczyna mienić się pod wpływem blasku padających promieni słonecznych, jakby chciał mówić do nas: to dla was ta chwila. Na zboczu opadającym ku źródliskowej dolince Chabowskiego Potoku. Wchodzimy na Polanę Kopieniec. Z dwóch wariantów zielonego szlaku przy tak wspaniałej aurze wybór oczywiście może być jeden: na szczyt! Zielona strzałka wskazuje na strome zbocze, ale, ale... gdzie jest ścieżka. Zdaje się, że będziemy musieli ją przetrzeć, a śniegu jest po kolana. Zatem do dzieła, niech inni za nami mają lżej. Zaczynamy wspinać się powolutku. Pod białym puchem jest twardsza warstwa na której nasze śniegowce nie zawsze dobrze trzymają. Jednak maleńkimi zakosami, to w lewo, to w prawo zdobywamy metr po metrze. Widzimy coraz większą połać Polany Kopieniec, a na niej szereg zabudowań pasterskich. Dawniej wchodziła ona w skład Hali Kopieniec i była intensywnie użytkowana. Wypas był prowadzony aż po sam szczyt Wielkiego Kopeńca. Obecnie na polanie prowadzony jest wypas kulturowy, zaś wczesną wiosną zakwita ona mnóstwem krokusów. Pierwsze rozległe widoki ze stoku Kopieńca Wielkiego na Tatry. Podejście na Kopieniec Wielki. Za nami Polana pod Kopieńcem z szałasami pasterskimi. W górze widać coraz więcej niebieskiego, coraz mniej białego. Nie wyczuwamy wiatru, ale górą chmury płyną sobie na krańce horyzontu. Na tatrzańskiej grani za lasem odbijają się promienie słońca. Zarysowuje się na niej cała Orla Perć, od Zawratu po Krzyżne. Cóż to za cudownie bajeczny widok, aż trudno uwierzyć w jego realność. A jaki będzie gdy dotrzemy na sam szczyt? O godzinie osiągamy wysokość na której zbocze łagodnieje. Tutaj, przy skałach pojawiają się ślady butów i wydeptana ścieżka, która prowadzi nas w górę. Idziemy pomiędzy grupkami świerków, które na tyle rzadko porastają zbocze, że nie zasłaniają okolicy. Na północnym-wschodzie ukazuje się stacja narciarska „Małe Ciche”. Uff! Tu kończy się ostre podejście. Teraz możemy spokojnie popatrzeć na Tatry. Grań między Waksmundzkim Wierchem i Żółtą Turnią. Grań między Żółtą Turnią i Kościelcem. Zbliżenie na Zamarłą Turnię. Stacja Narciarska „Małe Ciche”. Wschodnie flanki Tatr Wysokich. Przed niższym wypiętrzeniem Kopieńca Wielkiego. Teraz szlak jest łagodniejszy. Wkrótce przed nami pojawia się Giewont i Czerwone Wierchy, zaś na południowym wschodzie Tatry Bielskie. Na północnym zachodzie mamy Rów Tatrzański i Gubałowski grzbiet. Około szlak zaczyna chwilkę schodzić na płytkie siodełko, za którym ponownie wspina się już wprost na odkryty szczyt Wielkiego Kopieńca. Teraz to dopiero zaczynają się widoki! Płytkie siodełko przed właściwym szczytem. Na północy na całą Kotlinę Orawsko-Nowotarską i dużo dalej, po odległy horyzont zasklepiony chmurami. W chmura tych niknie „Zakopianka” biegnąca od Zakopanego przez Poronin, Biały Dunajec, Szaflary, Nowy Targ, itd. Oślepiające słońce znajduje się teraz gdzieś ponad Goryczkową Czubą. Droga od siodełka do szczytu zajmuje nam tylko kilka minut, choć z dala wyglądała na dłuższą. Mija godzina gdy stajemy na szczycie Wielkiego Kopieńca, 1328 m Widok z końcowego podejścia na szczyt na Kotlinę Orawsko-Nowotarską. Zbliżenie na Nowy Targ. Toporowa Cyrhla (na pierwszym planie). Kościół Miłosierdzia Bożego w Toporowej Cyrhli. Posiady na szczycie. Widok w kierunku Zakopanego. Poniżej na pierwszym planie widać Kopieniec Mały, a za nim Nosal. Przed nami ujmująca panorama obejmująca niemal całą szerokość Tatr, od Hawrania na wschodzie po Osobitą na zachodzie. Od wschodu mamy Tatry Bielskie z Hawraniem, Jagnięcy Szczyt, Kołowy Szczyt, Łomnicę, Lodowy Szczyt, Koszystą, Buczynowe Turnie, Granaty, Żółtą Turnię, Kozi Wierch, Kościelec, Świnicę, szlak na Skupniów Upłazie, Kasprowy Wierch, Kopę Kondracką, Giewont a nawet szczyty otaczające Dolinę Chochołowską. Zaskakująco dużo jak na tak niepozorną górę, cudownie, piękne. Czyż małe nie jest piękne? To jedno z najlepszych miejsc do podziwiania Tatr z łatwym dostępem. Kopieniec Wielki (1328 m Giewont i Czerwone Wierchy. Z prawej widoczne są zachodnie flanki Tatr. Giewont (1894 m Panorama z Kopieńca Wielkiego na północ i północny zachód. Panorama z Kopieńca Wielkiego na południe. Panorama na Tatry - z Kopieńca Wielkiego widoczna jest niemal cała Orla Perć. Na szczycie Kopieńca Wielkiego. Panorama na Kotlinę Orawsko-Nowotarską. Na południowym zboczu, którym mamy schodzić dostrzegamy wspinającą się grupkę osób. Jak wyjdą zwolnimy im miejsce na szczycie. Staje się to o godzinie Rozmawiamy kilka minut. Poza wystającymi ze śniegu niewielkimi skałkami nie ma dzisiaj zbyt miejsca na posiady na szczycie. Próba znalezienia miejsca obok kończy się zapadnięciem w puchu. W lecie jest zapewne więcej miejsca by się tu rozsiąść. Jesteśmy przekonani, że Wielki Kopieniec jest ujmującą górą o każdej porze roku. Z pewnością nie jest to nasza ostatnia wycieczka na jej szczyt. Zapewne warto też przejść się przez Polanę Kopieniec ze starymi szałasami pasterskimi, np. podczas powrotu do Toporowej Cyrhli. Kopieniec Wielki (1328 m Kopy Sołtysie. Tatry. Szczyty otaczające Dolinę Czarną Gąsienicową. Szczyty otaczające Dolinę Czarną Gąsienicową. Szczyty otaczające Dolinę Pańszczyca. Szczyty otaczające Dolinę Pańszczyca. Masyw Koszystej. Zbliżenie na Ptaka. Na lewo od niego wznosi się Kopa nad Krzyżnem - jedno z dwóch skrajnych wzniesień Orlej Perci. Z lewej mamy Orlą Basztę (2175 m Na prawo od niej znajdują się Orle Turniczki: najpierw Mała, potem Duża. Zupełnie z prawej widzimy Skrajny Granat (2225 m Od lewej: Kozi Wierch (2291 m Kozie Czuby (2263 m i Zamarła Turnia (2179 m Z lewej widać Kozi Wierch (2291 m najwyższą górą znajdującą się w całości na terenie Polski. Z prawej widzimy Kozie Czuby (2263 m W centralnej części zdjęcia widać Świnicę (2301 m Świnica (2301 m z lewej widoczny jest Kościelec. Kasprowy Wierch (1987 m Schodzimy południowym zboczem góry. Jest ono bardzo strome i byłoby trudno, gdyby było ślisko. Miękka warstwa śniegu stanowi jednak dobry opór dla zimowych butów. Po za tym pod śniegiem wyczuwamy stopnie. Schodzimy wolno patrząc na Tatry, które cały czas mamy przed sobą. Słońce jest już ponad nimi - wkrótce dotknie Czerwonych Wierchów, a potem schowa się za nimi. W dolinach rozciągnęły się cienie górskich grzbietów. Niebawem przechodzimy skrajem Polany Kopieniec, a o godzinie dochodzimy do miejsca, gdzie nasz zielony szlak spotyka się z drugim biegnącym z Polany Kopieniec. Łączą się od tego miejsca w jedną nitkę, która prowadzi nas dalej. Początek zejścia ze szczytu Kopieńca Wielkiego. Kontynuujemy schodzenie z Kopieńca. Zejście ze szczytu Kopieńca Wielkiego. Czasem tak jest lepiej. Zielony szlak prowadzi nas świerkowym lasem. Po chwilowym wypłaszczeniu na Polanie Kopieniec, ścieżka znów zaczyna stromo schodzić w dół, ale nie tak ostro jak pod szczytem Wielkiego Kopieńca. Obniżając szybko swoją wysokość przyspieszamy zachód słońca względem naszego położenia. Ostatnie jego promyki łapiemy około godziny gdy chowa się zupełnie za skalną ścianą tatrzańskiej grani. Zbocze łagodnieje. Przed godziną przecinamy koryto cieku wodnego, zasilające nieodległy już Olczyski Potok. Trzy minuty później docieramy do mostku nad wartkim nurtem Olczyskiego Potoku. Polana Kopieniec od południowego zachodu. Ostatnie promyki słońca. Zielony szlak prowadzi nas świerkowym lasem. Po przejściu przez mostek nad Olczyskim Potokiem wchodzimy na skraj Olczyskiej Polany (1037 m gdzie stoją ławki i ławy. Zielony szlak podąża stąd do wylotu Doliny Olczyskiej w kierunku Jaszczórówki. Pojawia się tu żółty szlak, który prowadzi w przeciwnym kierunku, w górę Olczyskiej Polany i dalej na Nosalową Przełęcz. Tamże teraz się kierujemy. Olczyski Potok. Krótki odpoczynek na Polanie Olczyskiej. Ścieżka początkowo biegnie skrajem polany. Po lewej stronie mamy drewnianą barierkę oddzielającą nas od Olczyskiego Potoku. Po chwili odsłania się przed nami grzbiet Skupniowego Upłazu, po jego prawej zalesione wzniesienie o nazwie Wysokie (1287 m Po 2-3 minutach marszu w górę polany mijamy przejście na drewniany taras nad Wywierzysko Olczyskie - największe wywierzysko w polskich Tatrach. W górnej części polany przechodzimy obok zabytkowego budynku pasterskiego. Olczyska Polana stanowiła niegdyś centralną część rozległej Hali Olczysko, która w XVIII wieku należała do górali z Białego Dunajca. Stało tu wówczas około 20 budynków pasterskich i łąkarskich w trzech skupiskach. Żółty szlak zaraz za budynkiem pasterskim zakręca w prawo na północny zachód. Spokojnie nabiera wysokości wspinając się w poprzek zbocza. Po drugiej stronie Olczyskiej Polany, ponad lasem widać okazały Kopieniec Wielki, a na lewo od niego mniejszy Kopieniec Mały. Na zboczu Kopieńca Małego widać pas urwistych skał sięgających Przełęczy między Kopieńcami (1109 m która oddziela go od Kopieńca Wielkiego. Polana Olczyska i zabytkowy szałas pasterski. Polana Olczyska i widok na Kopieniec Wielki (z prawej) oraz Kopieniec Mały (z lewej). Na skraju Polany Olczyskiej. Rumosz leśny przed Nosalem (widoczny na zdjęciu). Niebawem nasza ścieżka wchodzi między świerki, jednak tylko na chwilę. O godzinie piękny, zdrowy las niknie przy naszej ścieżce, która wchodzi pomiędzy rumowisko ściętych konarów. Po wyglądzie kory można domyśleć się, że toczy się tu walka człowieka ze szkodnikami lasu. Poprzez ogołocone zbocze widzimy przed sobą Nosal (1206 m do którego zbliżamy się. Po prawej towarzyszy nam widok obu Kopieńców, które powoli zostawiamy za sobą. Zaś dokładnie za nami, za reglowymi wzniesieniami ukazują się nam górne partie masywu Kosztystej. Szlak na Nosalową Przełęcz. Kopieniec Mały (z lewej) i Kopieniec Wielki (z prawej). Za lasem pokazuje się masyw Koszystej. O godzinie osiągamy Nosalową Przełęcz. Mamy stąd dwa warianty dalszej wędrówki. Możemy iść na Nosal i zejść z niego do Murowanicy, albo zejść stąd do Kuźnic. Myśleliśmy o wejściu na Nosal, ale robi się już szarówka. Nosal musi jeszcze poczekać na nas. Schodzimy zatem do Kuźnic przecinając przechodzącą tędy słynną Nartostradę Gąsienicową. Kierujemy się na południowy zachód. Przez moment idziemy w górę po stopniach, po czym zwartym lasem już tylko w dół. Po prawej między drzewami pokazuje się nam Gubałówka (1126 m z oświetlonym już masztem przekaźnika radiowo-telewizyjnego. Przed Nosalową Przełęczą. O godzinie nasz szlak zaczyna prowadzić wspólnie z niebieskim, który przyłącza do nas zbiegając z Boczania. Od tego miejsca nachylenie zbocza znacznie wzrasta, a kamienista droga która nas z niego sprowadza pokryta jest ubitym, wyślizganym śniegiem, bo to przecież popularna trasa do Doliny Gąsienicowej. Jednak powolutku zmierzamy bezpiecznie do celu i dwie minuty po szesnastej wychodzimy już nad rozlewisko Bystrej w Kuźnicach. Przechodzimy mostkiem nad tym potokiem i od razu łapiemy busa do Zakopanego. Tak kończymy tą krótką, ale jakże uroczą wycieczkę. Gubałówka spod Nosalowej Przełęczy. Kuźnice. Most nad potokiem Bystra. Trasę na Kopieniec Wielki polecić możemy każdemu, nawet mało zaprawionym w marszu turyście. Niewielkim wysiłkiem zdobyć możemy górę, która przy odpowiedniej aurze zaskoczy efektownymi widokami. Dlatego też z pewnością nie jest to nasza ostatnia wizyta na Kopieńcu Wielkim. Po udanej wycieczce udajemy się na posiłek. Ileż to razy przechodziliśmy już obok Baru „FIS”, znajdującego się naprzeciwko dworca autobusowego w Zakopanym, ale jakoś nigdy do niego nie wstąpiliśmy. Tym razem było inaczej, a jedzenie okazało się bardzo dobre i nie drogie. Po dobrej strawie o powrocie nie myślimy i udajemy się na najlepszy nocleg pod słońcem w Willi „Pod Słońcem”, położonej przy ulicy Kasprusie. Ten góralski dom z 1926 roku jest propozycją godną uwagi dla osób szukających taniego noclegu w centrum Zakopanego. Jest doskonałą bazą wypadową dla osób udających się na tatrzańskie wierchy, jak też dla tych, którzy chcą pospacerować po zakopiańskich Krupówkach. Udostępnij: 0xqpf2.
  • z1b8k5ga6o.pages.dev/6
  • z1b8k5ga6o.pages.dev/359
  • z1b8k5ga6o.pages.dev/119
  • z1b8k5ga6o.pages.dev/11
  • z1b8k5ga6o.pages.dev/47
  • z1b8k5ga6o.pages.dev/175
  • z1b8k5ga6o.pages.dev/263
  • z1b8k5ga6o.pages.dev/212
  • z1b8k5ga6o.pages.dev/97

    • górski szlak w poprzek zbocza